Faydalı Model Nedir

Faydalı model nedir sorusu girişimciler ve firma yöneticileri tarafından sıklıkla merak edilmektedir. Bu modelin temel özelliği sanayiye uygunluğun baz alınmasıdır. Faydalı model tescili; küresel çapta yeniliği ispatlanmış ve sanayide üretimi için engel teşkil etmeyen buluşlara yönelik belirli bir süreyle tanından haklardır. Bu haklar arasında ürünü üretme, pazarlama, reklam ve PR çalışmalarını yürütme gibi işlemler yer alır. Kazanç elde edilmek istenen ürünün faydalı model tescili yapılarak, üretiminde tek hak sahibi olmak mümkündür. Bu hakkın daimi olmaması sebebiyle, tanınan süre sonunda eğer üretime devam edilmek istenirse, yeniden başvuru yapılmalıdır.

Faydalı model işlemleri basit ve maliyet bakımından tasarruflu işlemlerdir. Özellikle Kobi faaliyetlerinden sıklıkla tercih edilen tasarım tescili örnekleri ve faydalı model hakları, maliyet tasarrufu özelliğiyle ön plana çıkar. Öte yandan rekabet ortamında orta vadeli ayrıcalıklar elde etmek isteyen KOBİ’ler için faydalı model haklarını temin etmek oldukça avantajlıdır. Söz konusu buluş/ ürün üzerinden belirlenen sürede; üretim hakkını kazanan Kobi’ler rakiplerine karşı özgünlük ve üretimde teklik ayrıcalığına erişir.

Faydalı Model Koruma Süresi Ne Kadar?

Faydalı model nedir sorusuna yanıt arayan kişi ve kurumlar için önem taşıyan başka bir husus da hakların süre sınırlarıdır. Çünkü faydalı model haklarında belirli bir süre dahilinde üretim ve pazarlama hakkına sahip olunur. Bu süre dolduğunda üretim veya pazarlamaya devam etmek isteyen kişi ve kurumların, faydalı model işlemlerini yenilemesi gerekir. Yenileme işlemi yapılmayan buluş ve ürünler için başka kişi ve kurumların başvuruları kabul edilebilir. Bu durumda daha önce bu hakkı elde etmiş olan ancak yenileme işlemini yapmayan firmalar, üretime devam edemez.

Patent başvurusu için uygulanan tüm kural ve kapsam sınırları, faydalı model için de geçerlidir. Ancak aralarında ayırıcı özellikler de bulunmaktadır. Faydalı model koruma süresi de bu ayırıcı özelliklerden biridir. Faydalı model nedir sorusunu merak edenlerin bilmesi gereken bu farklar genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:

• Patent başvurularına oranla faydalı model süreçleri daha kısadır.
• Faydalı model başvuru incelemelerinden ‘tekniğin bilinen durumu’ incelemeleri yapılmaz.
• Faydalı model haklarının geçerlilik süresi 10 yıldır.
• Patent belgelerinin geçerliliği, onay tarihinden itibaren 20 yıldır ve uzatma yapılamaz.
• Yeni geliştirilen yöntem ve teknikler için faydalı model başvurusu yapılamaz
• Patent hakları için “buluş basamağı” adı verilen kriterler mevcuttur, faydalı modelde bu inceleme şartları geçerli değildir.

Faydalı model nedir konusunun inceliklerinden biri de kullanım haklarının elde ediliş sürecindeki kolaylıklar ve zorluklardır. Çünkü patent hakları başvurudan itibaren çok daha detaylı ve zorlu bir süreçtir. Ancak faydalı model tescilleri için bu süreçler daha pratik biçimde ilerler. Fakat bu işlemleri yapmak isteyenlerin dikkat etmesi gereken en mühim unsur; patent haklarının 20 yıl, faydalı model tescillerinin 10 yıl geçerli olmasıdır.